Yıl 2038

Sigortalı Dergisi Eylül 2012

Bugünden tam 26 yıl sonra; bu aralar Bireysel Emeklilik Sistemi’ne giren 30’lu yaşlardaki bireyler 56 yaşına gelip emeklilik hakkını elde edecekler. Bundan 10 yıl önce sisteme mevcut hayat sigortalarındaki kazanılmış hakları devrederek giren ve yaş koşullarını sağlayanlar emekli olmaya başladılar bile. Sistemin 10’uncu yılını tamamlayacağı 2013 ve sonrasında ise yüz binlerce kişi sistemden emekli olacak. 10 yıl öncesi ne kadar yakın geliyor öyle değil mi?  Yıl 2002, milenyum, yeni yüzyıl derken üzerinden 10 yıldan fazla zaman geçmiş. 2000’de doğan çocuklar ilkokula gidiyor.
80’li yıllarda ben de ilkokula gidiyordum. O zaman PTT, 2000 yılında mektup isimli bir uygulama başlatmıştı. Bu proje ile özel olarak hazırlanmış bir zarf içine yerleştirdiğiniz mektubunuz 20 yıl sonra alıcısına iletilmek üzere PTT tarafından saklanacak ve 2000 yılının ilk günlerinde adresine görütülecekti. Ben de Ankara'daki teyzeme böyle bir mektup yazdım. Daha sonra adresi değiştiği için ulaşmamış olabilir. Ama 2000 yılında televizyonda izlemiştim bazı mektuplar sahiplerine ulaşmıştı.
Bu uygulama başladığında evimizde sadece akşam saatlerinde yayın yapan
TRT 1'in olduğu siyah beyaz bir televizyon, saat 12’de İstiklal Marşı çalınıp "televizyonunuzu kapatmayı unutmayın" mesajını görmeden  yatmayan insanlar vardı.
2000 yılı bana o zaman çok uzak görünüyordu. 30’lu yaşlarda nasıl biri olacağımı merak ediyor, teknolojideki gelişmeleri tahmin etmeye çalışıyordum. Kafamdan geçen fikirler uçan arabaların olabileceği, Amerika ve Avrupa gibi ülkelerdekine benzer şekilde yüzlerce kanallı
televizyonların bize de bir gün gelebileceğiydi.
Sonraki bir kaç yılda kibrit çöpleriyle ve tornavidayla TRT 2’yi bulmak için televizyonlarını kurcalayan bir kuşak yetişti. Cep telefonu, bilgisayar, internet gibi ürün ve hizmetler bu 20 yılda alabildiğine ilerledi. Şimdi yeğenlerime çevirmeli telefondan postanedeki operatöre telefon bağlattırmak için sıra beklediğimizi söylediğimde inanamıyorlar.
Şimdi yaşım 38. Uçan arabaları henüz göremedim, ama değişmeyen birçok şeyi gözlemleyebiliyorum. Türkiye'de halen su ve elektrik gitmemiş köyler, doktor ve hastane bulunmayan ilçeler var. Bazı eski teknolojileri hala kulanıyoruz.
Bunun yanında değişime de olabildiğince açığız. Kişi başına düşen cep telefonunun bu kadar çok olduğu bir ülke yok herhalde.
Şimdi 20 yıl sonrasını hayal ettiğimde, parmaklarımıza bir sticker gibi yapıştırıp kullanabileceğimiz telefonları, mikro düzeyde taşınabilir bilgisayarları ve hala uçan arabaları görebiliyorum.
İşin özü zaman çok çabuk geçiyor. Geç kalmadan geleceğiniz için birşeyler yapın. Bugün bir tasarruf girişimi yapıp hemen Bireysel Emeklilik Sistemi ile tanışın.

BES mi Hayat Sigortası mı?

Sigortalı Dergisi Ağustos Sayısı

Hayatının bir döneminde kendisi ya da sevdikleri için sigorta yaptırmak isteyen her birey bu soruyu kendi kendine ya da sigorta temsilcisine sormuştur. BES mi? Hayat sigortası mı? Bu sorunun cevabı satış temsilcisinin yönlendirmesine göre şekillense de aslında iki ürünün de birbirinden farklı ihtiyaçlara çözüm getirdiğini unutmamak gerekir. Bu nedenle BES ya da Hayat sigortasının birbirinin alternatifi olmadığını göz önüne almalıyız. Her iki branşın temelde vaat ettiklerini daha iyi algılarsak ihtiyacımıza uygun karşılaştırma ve değerlendirmeyi daha rahat yapabiliriz.

Bireysel Emeklilikle Hayat Sigortası ürünleri arasındaki temel fark sağladıkları ana teminatlardır. Hayat sigortaları genel olarak belirli bir vefat teminatını garanti eden programlardır. Bunun yanında kaza veya hastalık sonucu karşılaşılabilecek geçici ya da kalıcı maluliyet durumları da ek teminat olarak garanti altına alınabilmektedir. Buna karşın Bireysel Emeklilik bir tasarruf ve yatırım planı olduğu için kapsamında bir vefat ya da maluliyet teminatı barındırmaz. Amacı küçük tasarruflarla orta ve uzun vadede spekülatif olmayan bir getiri ve emeklilik maaşı elde etmektir. Belirlenen dönem sonunda katılımcı birikimlerini maaş ya da toplu para olarak alabilme imkanına kavuşur.

İki ürün grubu arasındaki diğer önemli fark prim ve katkı paylarının ödenmesi sürecinde ortaya çıkmaktadır. BES gönüllü katılıma dayalı bir sistemdir. Bu nedenle ödemelere belirli bir süre ara verme imkanı tanınmaktadır. Hayat sigortalarında ise garanti edilen teminatlar dönemsel olarak ödenen primlere bağlı olarak şekillendiği için belirli sürelerde prim ödenmemesi teminat haklarının askıya alınmasına veya nihayetinde poliçenin iptaline neden olabilir. Tüm bu koşullar şirket ve ürün bazında farklılaşmakla birlikte temel prensipler hemen hemen aynıdır.

Diğer bir fark vergi avantajı ile ilgilidir. Hayat sigortasında örneğin ücretli çalışan iseniz kendinize, eş ve küçük çocuklarınıza ait hayat sigorta poliçeleri için ödediğiniz primlerin toplamını, ödendikleri ayda elde edilen brüt ücretinizin %5'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmaması şartıyla vergi matrahından indirebilirsiniz. Bireysel Emeklilikte ise ödediğiniz katkı paylarını, ödediğiniz ayda elde ettiğiniz ücretin %10’unu ve yıllık olarak brüt asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak kaydıyla gelir vergisi matrahından indirme hakkını bulunmaktadır.

Diğer fark ve detayları ise aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz.

• Hayat sigortasında giriş aidatı uygulaması yoktur. Bireysel emeklilik sisteminde peşin ya da ertelenmiş olarak giriş aidatı mutlaka tahsil edilir.


• Hayat sigortasında sigorta şirketinin belirlediği kararlara göre yatırım yapılır. Bireysel emeklilikte fonlar, bir uzman yardımıyla ancak katılımcının kararı ile seçilir.


• Hayat sigortaları sabit ve değişmezdir. Her bir poliçe ayrı hak ve teminatlar verir. Bireysel emeklilik, hayat sigortalarına göre çok daha esnektir. Katılımcı fon dağılımını yılda 6 kez, emeklilik planını 4 kez değiştirebilir. Birden fazla BES planını birleştirebilir.


• Hayat sigortalarında şirket değişikliği yapılamaz. Bireysel emeklilikte her yıl şirket değişikliği mümkündür.


• Hayat sigortası fonları, sigorta şirketinin hesabında takip edilir. Bireysel emeklilik fonları Takasbank’ta saklanır ve katılımcı tarafından şeffaf olarak takibi yapılabilir.


• Hayat sigortasında, sigorta ettiren haklarını veya varsa borçlarını başkasına devredebilir. Bireysel emeklilikte hak devri mümkün değildir.


• Bireysel emeklilik sistemi vefat ya da maluliyet teminatı vermediği için kesinti oranları hayat sigortalarına göre daha düşüktür.


• Hayat sigortasından ayrılmak için genellikle en az üç yıl sistemde kalma şartı aranır. Bireysel emeklilikte, katılımcı sistemden istediği bir zamanda ayrılabilir ancak, emekliliğe oranla daha yüksek stopaj ile karşı karşıya kalır.

Sigorta tüketicilerinin ürün tercihi yaparken bu koşulları dikkate almalarını, bütçeleri uygunsa ihtiyaç doğrultusunda hem bir hayat sigortası hem de BES sahibi olmalarını öneririz.

Devrim Ersöz